Ζώντας στην εποχή της ψηφιακής πρόσβασης, έχουν ειπωθεί πολλά και έχουν γραφτεί πολλά περισσότερα για το ρόλο του διαδικτύου, τη δυναμική των κοινωνικών μέσων δικτύωσης και την επίδραση τους σε αυτό που ο Marshall McLuhan αποκάλεσε προφητικά στη δεκαετία του 1960, ως παγκόσμιο χωριό.
Στο παρόν κείμενο δεν θα αναφερθώ σε αναλύσεις και σε επιστημονικά τεκμηριωμένες απόψεις περί των θετικών και αρνητικών σημείων του κυβερνοχώρου και των social media. Όμως θα μοιραστώ μαζί σας κάποιους προβληματισμούς μου ως προς την ποιότητα, τη γνησιότητα και τη δημιουργία μιας ψευδούς διαδικτυακής ταυτότητας από χρήστες αυτών των μέσων.
Όλοι όσοι επικοινωνούμε μέσω του κυβερνοχώρου, ξέρουμε a priori πως κάθε πληροφορία, κάθε ψηφιακή ταυτότητα χρηστών δεν είναι και απαραίτητα αληθινή. Εκατοντάδες χιλιάδες είναι τα προφίλ χρηστών μέσα από το facebook, κοινώς το «φατσο-βιβλίο», που είναι #fake, δηλ ψεύτικα. Αν ήθελε κάποιος να αναλογιστεί τους λόγους για τους οποίους δημιουργούνται από τους χρήστες τους, ίσως να σκεφτόταν ότι αφορούν είτε στη δημιουργία ενός φαντασιακού κόσμου που θα ήθελαν να ζήσουν πλασάροντας μια επιθυμητή μυθοπλασία, είτε στην κάλυψη τους πίσω από ένα ψεύτικο προφίλ για να μπορούν ανενόχλητοι να λασπολογούν, να διαδίδουν ψευδείς ειδήσεις και να κατηγορούν πρόσωπα και καταστάσεις, χωρίς όμως οι ίδιοι να εκτίθενται προσωπικά. Κοινώς χωρίς να αναλαμβάνουν το κόστος της συκοφαντίας που εξαπολύουν! Αυτό, πέρα από τη δειλία του δράστη, καταδεικνύει και την αστάθεια ή την αδυναμία του χαρακτήρα του, στοιχεία που ωθούν σε τέτοιες συμπεριφορές, όταν κάποιος π.χ. έχει ψυχολογικά προβλήματα, ή είναι εμπαθής, ή τελεί σε διατεταγμένη υπηρεσία , ή και όλα αυτά μαζί…
Τέτοια περιστατικά παρακολουθούμε καθημερινά στο facebook και μάλιστα πολλές φορές αυτός/η που κρύβεται πίσω από το ψευδεπίγραφο προφίλ, αν είναι ‘μετρ’ του παρασκηνίου και γνώστης/τρια της γκεμπελικής σχολής, πιθανότατα να μπορεί να μείνει στο απυρόβλητο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όμως αν είναι κάποιος κομπάρσος (στη ζωή και στο διαδίκτυο) και ημιμαθής της διαδικτυακής λογικής και λειτουργίας, τότε πολύ γρήγορα μπορεί να γίνει αντιληπτός μέσα από τις αναρτήσεις του καθώς αυτές κινούνται στοχευόμενα σε συγκεκριμένα πρόσωπα ή καταστάσεις που θέλει να «χτυπήσει» ο δράστης-χρήστης.
Τέτοια νοσηρά και επικίνδυνα φαινόμενα, ατυχώς, δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν από τη σύγχρονη πολιτική ζωή, και μάλιστα οι δράστες-χρήστες να είναι άτομα που βρίσκονται στις παρυφές θέσεων εξουσίας. Εύλογα αναρωτιέται κανείς αν σε αυτές τις περιπτώσεις οι έμμισθοι διαδικτυακοί γκαιμπελίσκοι εντέλλονται από τον εργοδότη τους, ή αν παρακινούνται από την προσωπική τους ανεξέλεγκτη εμπάθεια και αμετροέπεια.. Αν ισχύει το πρώτο σενάριο, τότε οι ευθύνες βαραίνουν κυρίως τον «εντολέα», αν όμως ισχύει το δεύτερο, τότε ακόμη και ο Φρόυντ σηκώνει ψηλά τα χέρια…
Κλείνοντας, ρητορικά διερωτώμαι γιατί αυτοί οι χρήστες-μαϊμού δεν τολμούν να ασκήσουν με ονοματεπώνυμο την κριτική τους. Φοβούνται τις νομικές συνέπειες των πράξεων τους ή μήπως γνωρίζουν πολύ καλά πως η θέση τους με ονοματεπώνυμο, δεν έχει καμία βαρύτητα στην κοινωνία καθώς ζώντας στο «παγκόσμιο χωριό», όλοι γνωριζόμαστε μεταξύ μας και ξέρουμε τίνος η άποψη είναι στιβαρή και αυθεντική και τίνος είναι κατευθυνόμενη και ψευδής!
Να υπενθυμίσω πως τέτοιες μεθόδους χρησιμοποιούσε η δικτατορία, που έβαζε διάφορους ανώνυμους ή επώνυμους πολίτες να στέλνουν υποστηρικτικές επιστολές υπέρ του έργου της στον τύπο. Στις μέρες μας, εκσυγχρονισμένες πλέον αυτές οι πρακτικές, εφαρμόζονται και μάλιστα πολύ συστηματικά σε όλα τα ΜΜΕ με αποκορύφωμα το διαδίκτυο. Η δημοκρατία απαιτεί διαφάνεια, εγκυρότητα, σωστή πληροφόρηση και λογοδοσία. Κάθε άλλη διαδικασία οδηγεί σε επικίνδυνες ατραπούς και απαξιώνει τη δημόσια και ιδιωτική ζωή του κάθε πολίτη με αρνητικές συνέπειες για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια…