Ο Τουρισμός είναι υπόθεση όλων
Ο Τουρισμός αποτελεί τη σημαντικότερη κοινωνικο-οικονομική δραστηριότητα για τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου γι αυτό και θα πρέπει να ξεκινήσει ένας γόνιμος και παραγωγικός διάλογος όχι μόνο με τους ειδικούς του χώρου και τους επιχειρηματίες αλλά με το σύνολο των τοπικών κοινωνιών των νησιών του Ν.Αιγαίου καθώς η διασφάλιση της Βιωσιμότητας του Προορισμού αποτελεί το μείζον ζήτημα που θα πρέπει να μας απασχολεί όλους.
Άλλωστε, η πολιτική επιλογή των κυβερνώντων να μιλούν για την κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των επισκεπτών στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα οι αναλύσεις επίσημων φορέων να αποδεικνύουν με δεδομένα πως η αύξηση των επισκεπτών δεν συναρτάται με την αύξηση του εισοδήματος , αλλά το αντίστροφο, αυτή η αντίφαση αποτελεί από μόνη της ένα πεδίο προβληματισμού και δημόσιας συζήτησης για την τουριστική πολιτική της χώρας μας.
Ειδικά, για τα νησιά της περιφέρειας Ν.Αιγαίου που αποτελούν κατεξοχήν τουριστικούς προορισμούς με ναυαρχίδες στο διεθνές περιβάλλον, αποτελεί αναγκαία συνθήκη η συμμετοχική διαδικασία στον τομέα του τουρισμού. Η διαβούλευση, η κατάθεση προβληματισμών, απόψεων, θέσεων αποτελούν τα βασικά συστατικά για τη λειτουργία ενός μοντέλου συμμετοχικής διακυβέρνησης και σίγουρα μια τέτοια πρωτοβουλία θα έπρεπε να ξεκινήσει από τους φορείς της Τ.Α. . Εργαλεία, όπως το Περιφερειακό Συμβούλιο Τουρισμού, το Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού Αιγαίου, το Think Tank με τη συμμετοχή νέων απ’ όλα τα νησιά, κα, που είχαμε λειτουργήσει το 2014 ως περιφερειακή αρχή Ν.Αιγαίου, αποτελούν δομές και μηχανισμούς απαραίτητους για έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό τουριστικής πολιτικής.
Σήμερα, πλέον η τουριστική διακυβέρνηση αποτελεί ένα πολυσύνθετο μοντέλο και απαιτεί Γνώση, Συνεργασίες & Υποστηρικτικούς Μηχανισμούς. Η άσκηση τουριστικής πολιτικής αποτελεί ένα σημαντικό διακύβευμα για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς αλλά και μια μεγάλη πρόκληση για την Κοινωνία των Πολιτών, για κάθε ενεργό πολίτη που θέλει να συμμετέχει στα δρώμενα του τόπου του. Ο Τουρισμός είναι υπόθεση όλων.
Στο πλαίσιο αυτής της συλλογιστικής και μέσα από την εμπειρία και τη γνώση που απεκόμισα έχοντας την πολιτική ευθύνη διακυβέρνησης του τουρισμού στην περιφέρεια Ν.Αιγαίου, ως αντιπεριφερειάρχης Ν.Αιγαίου το 2013-2014, θεωρώ πως είναι επιτακτική η ανάγκη μια Δημόσιας Συζήτησης #debate στον τομέα του Τουρισμού και η ανταλλαγή απόψεων με ειδικούς του χώρου σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό , ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Είχα την τιμή να συνομιλήσω και να ανταλλάξω απόψεις με έναν expert του τουρισμού, τον Dr Dirk Glaesser, Διευθυντή Βιώσιμου Τουρισμού του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, #UNWTO, όπου η συζήτηση μας κινήθηκε γύρω από επίκαιρους τομείς που αφορούν στον τουρισμό για τα νησιά του Αιγαίου καθώς αποτελεί την βασική κινητήριος δύναμη της κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών τους.
Το 2017 έχει ανακηρυχτεί Παγκόσμιο Έτος Βιώσιμου Τουρισμού από τον UNWTO.
Μιλώντας για το θέμα αυτό με τον Dr Dirk Glaesser (#IY2017) , ο συνομιλητής μου τόνισε πως η ανακήρυξη του Έτους Βιώσιμου Τουρισμού από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού δεν έχει μόνο συμβολικό χαρακτήρα αλλά αποτελεί τη χρυσή ευκαιρία για να εορτάσουμε το 1,2 δις επισκεπτών – τουριστών φέτος κάθε χρόνο καθώς και τη δυνατότητα να κινηθούμε στο άμεσο μέλλον σε έναν βιώσιμο τουρισμό. Ο βιώσιμος τουρισμός χτίζεται με εμπιστοσύνη μέσα από μετρήσιμους δείκτες και αποτελεί μια συνεχή διαδικασία που απαιτεί συνεχείς δεσμεύσεις και συνεργασίες.
Στο πλαίσιο του #IY2017, έχουν τεθεί η #Agenda 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη με 17 Βιώσιμους Αναπτυξιακούς Στόχους, όπου η ανάπτυξη και η εφαρμογή εργαλείων/μηχανισμών παρακολούθησης του τουρισμού αποτελεί έναν από τους βασικότερους στόχους. Μηχανισμοί όπως είναι τα Παρατηρητήρια Βιώσιμου Τουρισμού #Observatories Sustainable Tourism για τη μέτρηση της βιωσιμότητας του τουρισμού, όπως θα δούμε παρακάτω.
TRAVEL- ENJOY- RESPECT ( ΤΑΞΙΔΕΥΩ –ΙΚΑΝΟΠΟΙΟΥΜΑΙ- ΣΕΒΟΜΑΙ): ΤΟ SLOGAN ΤΟΥ UNWTO ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΤΟΣ 2017, σημαίνει πως ο τουρισμός είναι συμμετοχικός, αφορά στην ικανοποίηση των επισκεπτών αλλά στον σεβασμό της τοπικής κοινότητας, στον τρόπο ζωής της, στους φυσικούς της πόρους , στην πολιτιστική κληρονομιά της.
Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμό στο Αιγαίο
Το Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμό αποτελεί μια αναγκαία ΣΥΝΘΗΚΗ για τη βιωσιμότητα ενός προορισμού καθώς συλλογή, επεξεργασία και αξιοποίηση των δεδομένων με την αξιοποίηση μετρήσιμων και σταθμισμένων σε οικονομικό, κοινωνικό, και περιβαλλοντικό επίπεδο αποτελούν την εγγύηση για τη βιωσιμότητα του προορισμού.
Άλλωστε, από τον τίτλο της εισήγησης του Dr Dirk Glaesser , « Υποστηρίζοντας την Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη μέσω των Παρατηρητηρίων», αναδεικνύεται η σπουδαιότητα του Παρατηρητηρίου ως υποστηρικτικού μηχανισμού για τον Τουρισμό. Στο NETWORK OF TOURISM OBSERVATORIES monitoring sustainable tourism AT DESTINATION LEVEL (#UNWTOINSTO ), συμμετέχουν 18 Παρατηρητήρια απ’ όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων κ το Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού Αιγαίου. Να θυμίσουμε πως το Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού στο Αιγαίο, αποτελεί μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2013 από την περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, στο πλαίσιο ενός Ολοκληρωμένου Στρατηγικού Σχεδιασμού για τον Τουρισμό που εκπονήσαμε ως Διεύθυνση Τουρισμού και σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού #UNWTO το θέσαμε σε λειτουργία. Η έδρα του ήταν στη Ρόδο και οι πόροι για τη λειτουργία του προερχόντουσαν από το ΕΣΠΑ 2007-2014, ( άλλωστε, σχεδόν το σύνολο της τουριστικής πολιτικής της ΠΝΑ γινόταν με πόρους του ΕΣΠΑ). Για το σκοπό αυτό είχε έλθει στη Ρόδο Mr L.Cabrini ( 4-6/02.2017) , όπου υπογράφηκε το Πρωτόκολλο Συνεργασίας για τη λειτουργία του 1ου Παρατηρητηρίου Βιώσιμου Τουρισμού με έδρα τη Ρόδο, όπου και έγιναν τα εγκαίνια του Παρατηρητηρίου σε χώρο της Περιφέρειας .
Ήταν το πρώτο Παρατηρητήριο στη χώρα μας καθώς για πρώτη φορά ο σχεδιασμός της τουριστικής πολιτικής προορισμών με παγκόσμια απήχηση, όπως είναι τα νησιά του Ν.Αιγαίου θα βασιζόταν σε δεδομένα με τη χρήση δεικτών αποτύπωσης πραγματικών δεδομένων σε όλους τους τομείς που σχετίζονται με τον τουρισμό. Δυστυχώς, ως περιφερειακή αρχή δεν είχαμε πολύ χρόνο στη διάθεση μας προκειμένου να εδραιώσουμε τη συγκεκριμένη δομή για να αποτελέσει έναν μηχανισμό της ΠΝΑ με αποτέλεσμα η νέα περιφερειακή αρχή μετά τις εκλογές του 2014 να μην συνεχίσει τη λειτουργία του με την αιτιολογία πως οι πόροι του ΕΣΠΑ τελείωσαν .
Το Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού στο Αιγαίο πλέον λειτουργεί μόνο από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, με Διευθυντή τον καθ. Γιάννη Σπιλάνη που ήταν και ο πρωτεργάτης αυτής της προσπάθειας, χωρίς όμως να έχει την απαιτούμενη πολιτική στήριξη και οικονομική ενίσχυση για να μπορεί να στελεχωθεί με εξειδικευμένο προσωπικό και να λειτουργήσει για όλα τα νησιά του Αιγαίου. Ο καθ Ι.Σπιλάνης καταβάλει επίπονες προσπάθειες για να διατηρήσει τη λειτουργία του και την παρουσία του στο Διεθνές Δίκτυο Παρατηρητηρίων, όμως είναι απαραίτητο σε αυτή την προσπάθεια να πρέπει να εμπλακεί και η Τοπική Αυτοδιοίκηση Α’και Β΄’ Βαθμού, οι παραγωγικοί φορείς και οι κοινωνικοί εταίροι του Αιγαίου. Ο Δήμος Σαντορίνης αποτελεί τον πρώτο Δήμο που συνεργάζεται με το Παρατηρητήριο του Αιγαίου και σίγουρα θα ακολουθήσουν και άλλοι.
Τονίζω πως οι Περιφέρειες Νοτίου και Βορείου Αιγαίου θα πρέπει πρωτοστατήσουν σε αυτή την προσπάθεια αν θέλουν να έχουν μια ολοκληρωμένη στρατηγική στον τομέα του Τουρισμού. Πόροι υπάρχουν αδιάθετοι στο ΕΣΠΑ 2014-2020 και μπορούν να αξιοποιηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Το μόνο που απαιτείται είναι η πολιτική βούληση και η πίστη στη λειτουργία αυτής της δομής.
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΝΕΩΝ- ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ- ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
Η απασχόληση των νέων αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την προοπτική ενός τόπου και ως εκ τούτου ο τουρισμός αποτελεί ένα από τους βασικότερους τομείς δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Για τα νησιά του Αιγαίου, όπου η ανεργία έχει πρωταγωνιστικό ρόλο , η τουριστική πολιτική θα πρέπει να κινηθεί στην αύξηση των θέσεων εργασίας και στη δημιουργία νέων τομέων που θα σχετίζονται με την Κοινωνία της Πληροφορίας.
Ειδικότερα, ως προς το θέμα της απασχόλησης των νέων στον τουριστικό τομέα, ο Διευθυντής Βιώσιμου Τουρισμού του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, #UNWTO, τόνισε πως η ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ των νέων αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του Τουρισμού καθώς μέσα από τις δράσεις του ανοίγονται πόρτες στους νέους και οι νέοι μπορούν να βρουν δουλειές και να επενδύσουν στο μέλλον. Για αυτό άλλωστε και μιλάμε για βιώσιμο τουρισμό, γιατί η διάρκεια του και η ποιότητα του διασφαλίζουν την προοπτική για τη νέα γενιά.
Άλλωστε, η ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ στον Τουρισμό που σημαίνει αξιοποίηση της Πληροφορικής, της Κοινωνίας της Πληροφορίας (IT), αποτελεί μια βασική συνιστώσα του τουρισμού καθώς μας δίνει τα εργαλεία να κατανοήσουμε τις ανάγκες , να σχεδιάσουμε, να προβλέψουμε.